Het ontrafelde imago van “Tech-Redder” Bill Gates

Miljoenen Amerikanen zijn wellicht verrast door de stortvloed van negatieve verhalen over Bill Gates – beschuldigingen van een ongepaste overspelige relatie met een Microsoft-werknemer, zijn hardnekkige volharding in zijn steun aan Jeffrey Epstein en het jarenlange complot van Melinda Gates om van hem te scheiden. Dankzij een uitgebreide propaganda-operatie onder toezicht van Gates via de Bill and Melinda Gates Foundation is de berichtgeving over Gates in de media desondanks overwegend positief geweest – tot nu toe.

Dit doet afbreuk aan het feit dat in werkelijkheid de kritiek op Gates al aan het toenemen was voordat de pandemie uitbrak.  Zijn opkomst als de facto wereldwijde vaccin tsaar heeft ook complottheorieën aangewakkerd, maar Gates’ mediamanipulatiemachine heeft met succes het verhaal zodanig veranderd dat al zijn critici werden afgeschilderd als losgeslagen complottheoretici. Dat overstemde de kritiek op Gates’ succes bij het ondermijnen van de “open vaccins”-beweging, iets dat nieuw leven is ingeblazen door het besluit van president Biden om een voorstel bij de WTO te steunen om af te zien van IP-bescherming voor COVID-vaccins.

Maar in een tijdsbestek van ongeveer twee weken lijkt nu de publieke goodwill die Gates lange tijd genoot, grotendeels verdampt. Maar zoals Bloomberg ons herinnert in een lang artikel over Gates’ plotselinge verlies van publieke steun, was Gates niet altijd zo vereerd. In de begindagen, voordat hij de propagandamachine had, werd Gates gezien als een “meedogenloze nerd”.

Bloomberg vertelt dat Gates’ aanvankelijke interesse in filantropie deel uitmaakte van een poging om zijn imago wit te wassen na behoorlijk agressief gedrag in de jaren tachtig, waaronder het in de rug steken van zijn medeoprichter toen deze een kankerbehandeling onderging (Gates heeft gezegd dat zijn herinnering aan de gebeurtenissen verschilde van die van Allen) en hij probeerde het aandeel van Microsoft mede-oprichter Paul Allen in het bedrijf te verminderen

Het werd gemakkelijk vergeten dat Bill Gates niet altijd zo publiekelijk vereerd werd. Ook tijdens de hoogtijdagen van de PC-revolutie was hij de meedogenloze tycoon die brutaal en grof ondergeschikten uitschold. Windows software, zijn vlaggenschip, was een bugs puinhoop die miljoenen consumenten frustreerde, en Steve Jobs klaagde dat Gates en zijn team “geen schaamte” en “geen smaak” toonden door Apple’s producten te jatten. Zelfs de rechter die toezicht hield op Microsoft’s verlammende monopolieproces rond de eeuwwisseling zei dat Gates “een Napoleontische opvatting over zichzelf en zijn bedrijf had, een arrogantie die voortkwam uit macht en onvoorwaardelijk succes”.

In de jaren 2000 leek ‘s werelds rijkste man zich echter te realiseren dat hij dit Redmond de roverbaron verhaal moest veranderen – en dat zijn rijkdom daarbij kon helpen. Hij trad terug als CEO van Microsoft en verlegde zijn aandacht naar wat de Bill en Melinda Gates Foundation zou worden, die uiteindelijk meer dan 50 miljard dollar weggaf om malaria en aids te bestrijden en het aantal kindervaccinaties te verhogen, wat het echtpaar veel lof opleverde, en niet te vergeten de cover “Personen van het jaar” van Time in 2005 met Bono van U2. Minder dan tien jaar na Microsofts antitrustproces deed Gates zijn ronde op Capitol Hill en adviseerde hij wetgevers over de Amerikaanse technologie en gezondheidsinitiatieven.

“Ik had het geluk dat ik in mijn Microsoft-werk een eigendom kon opbouwen dat veel geld waard was,” vertelde hij Charlie Rose in 2008, kort nadat hij zich fulltime op zijn geefbeloftes was gaan richten. “Warren Buffett noemde dat ‘claimcheques’ op de maatschappij: laat duizend mensen een piramide voor je bouwen en je kunt doen wat je maar wilt.”

Al snel veranderde het imago van Gates van “technocraat” in “redder”. Zijn massale filantropische claimcheques zijn verbazingwekkend effectief gebleken in het rehabiliteren van zijn imago van tirannieke technocraat tot heilige redder en hebben hem goodwill bezorgd. De jaarlijkse brieven van hem en Melinda’s stichting werden populairder dan de productlanceringen van Microsoft (zij het met een lage lat). De media-aandacht verdween grotendeels en werd vervangen door eeuwige gastredacteursplekjes bij belangrijke publicaties die Bill’s wereldveranderende ideeën begeerden. Zijn TED Talk uit 2015 werd tientallen miljoenen keren bekeken en het duurde niet lang voor Barack Obama hem de Presidential Medal of Freedom toekende, Amerika’s hoogste burgerlijke eer.

Dit was meer dan oppervlakkige roem. Gates’ civiele invloed kon het discours over kritieke en controversiële kwesties beïnvloeden (onlangs nog lobbyde hij om de octrooibescherming van Covid-19-vaccins te behouden), een invloed die wordt bedreigd nu er meer lugubere details naar boven komen over zijn huidige echtscheidingsprocedure. Dat wil niet zeggen dat NGO’s en non-profitorganisaties zullen stoppen met het aannemen van zijn geld. Maar, zoals sceptici hebben opgemerkt, als hij ongepaste relaties heeft gehad met vrouwelijke werknemers, is de stichting die zijn naam draagt waarschijnlijk niet langer de ideale pleitbezorger voor de empowerment van vrouwen. Als hij jaren geleden intiem is geweest met Jeffrey Epstein, zelfs nadat Epstein beschuldigd werd van betaalde seks met minderjarigen, is Gates duidelijk niet de juiste leider om campagne te voeren tegen sekshandel. Het is niet zozeer dat hij het risico loopt om helemaal “geschrapt” te worden, maar hij loopt het risico om Ctrl-Alt-Deleted te worden van zijn hoge morele positie.

Niets kan de reputatie van een miljardair beschermen tegen associatie met Jeffrey Epstein, de pedofiele financier, samen met #MeToo-geïnspireerde rapporten over “mishandeling” van vrouwelijke Microsoft-werknemers met wie hij misschien een romantische relatie had. De controverse bederft Gates’ plannen om zijn successen uit het COVID-tijdperk een vervolg te geven door zijn focus op klimaatverandering te verdubbelen. Hij heeft net een nieuw boek gepubliceerd en werkt samen met andere ‘wereldleiders’ aan investeringen in ‘groene technologie’.

Maar zijn besmeurde verleden tezamen met zijn echtscheiding van Melinda zal een blijvende smet werpen op zijn publieke imago.