Twitter heeft onze perceptie van de realiteit vervormd

Op 15 juli 2021 was het vijftien jaar geleden dat een innovatie werd onthuld dat het leven van velen behoorlijk heeft veranderd. Op 15 juli 2006 lanceerden softwareontwikkelaar Jack Dorsey en zijn team een online platform waarop tekstberichten van 140 tekens in een groep konden worden gedeeld; zes dagen later verstuurde Dorsey zijn eerste tweet, waarmee een nieuw tijdperk van beredeneerd debat en engagement werd ingeluid.

Hoe verder we verwijderd zijn van de geboorte van Twitter, hoe duidelijker het is geworden dat het platform een bron is van onvoorstelbare schade aan bijna elk aspect van de samenleving.

In de begindagen voelde het niet zo. Net als Facebook, Amazon, Google en de andere Big Tech molochen, begon het allemaal zo goed. Twitter was toen eigenlijk leuk. Mensen zeiden gekke dingen. Er waren kattenvideo’s. Er werden vriendschappen gesloten. Toen professionele en amateurnieuwsjagers het platform gebruikten, werd het de snelste manier om op de hoogte te blijven van elk verhaal.

Als er iets aan de hand was, was Twitter er als eerste, zeker eerder dan diverse nieuwsinstellingen die zich door de oude juridische en redactionele hindernissen moesten worstelen, in plaats van te genieten van de bliksemsnelle reactietijd van sociale media. Politiek is een drug, en de meest succesvolle drugs zorgen voor een onmiddellijke hit. Maar ze zijn ook het gevaarlijkst, en de schaduwzijden begonnen zich al snel af te tekenen.

Al snel begonnen velen de site te gebruiken in een spel van concurrerende grieven, of concurrerende schijnheiligheid. Ze schepten er duidelijk genoegen in slachtoffers aan te vallen die een of andere morele code hadden overtreden; de vanzelfsprekende rechtschapenheid van deze online kruisvaarders betekende dat ze zichzelf zelden herkenden als de agressors of de pestkoppen.

Het werd duidelijk dat, hoewel velen op de site zaten, velen er ook een hekel aan hadden. De ideologische linkervleugel begon zich tegen het platform te keren toen duidelijk werd dat het hun rechtse tegenstanders in staat stelde “haat” te verspreiden, een plaag die zij ruimhartig definieerden. Net zoals ze het zelf met kracht gebruikten om hun boodschap te verspreiden.

Dit alles bereikte zijn dieptepunt met Donald Trump, wiens presidentschap voor velen het meest concrete resultaat van Twitter is. De wereld keek met verbijstering toe hoe Trump in staat was om vaak de gekste dingen te zeggen tegen miljoenen en miljoenen volgers, ongefilterd en direct – op een manier die de oude nieuwsmedia nooit zouden hebben toegestaan. Toen hij het presidentschap won en vervolgens Twitter bedankte voor de hulp om het te krijgen, verloren veel van deze natuurlijke Twitter volgers hun vertrouwen in het platform. Hoe konden ze dit laten gebeuren? Het was tenslotte hun platform, deze luidruchtige minderheid van het Amerikaanse en Britse electoraat. Sterker nog, als je voorafgaand aan de verkiezingen van 2019 het Britse Twitter had gelezen, zou je absoluut zeker zijn geweest van een aardverschuiving van Jeremy Corbyn. Waar waren die miljoenen Tory-stemmers die Jeremy niet mochten?

Twitter begon zich dezelfde vragen te stellen, en uiteindelijk, na de reactie van Trump op de onlusten van 6 januari, werd besloten de beroemdste en machtigste man ter wereld van het platform te gooien. Hij is inmiddels naar de volgende wereld gegaan (aka Parler), samen met een hele reeks anderen.

Maar de verwijdering van Trump was de meest gewaagde beslissing van het platform tot nu toe. Het kon daarna niet langer doen alsof het gewoon een neutraal platform was; het was een gecureerde uitlaatklep geworden. De verdenking groeide ook dat ze achter de schermen meer verraderlijke spelletjes speelden. Twitter heeft altijd de praktijk van schaduwbanning ontkend, waarbij de tweets van een gebruiker op mysterieuze wijze niet meer verschijnen, voordat uiteindelijk door Twitter werd bevestigd dat ze precies dat deden.

Toch is dit alles niets vergeleken met het verwoestende virusachtige effect dat Twitter in de publieke arena heeft gehad.

Het heeft het publieke debat ontegenzeggelijk verruwd. Er zijn commentatoren van journalisten te lezen, mensen waar je wellicht vroeger nog enig respect voor had, maar die Twitter zo gebruiken dat je hun werk met steeds minder verwachting en achting kunt lezen. Er is bijna geen prominente figuur op Twitter die zich niet in iemands achting heeft verlaagd. Er zijn er die het platform gebruiken om op alles wat hun tijdgenoten, rivalen of vrienden zeggen te reageren. Zij hekelen andere journalisten, alsof zij de meesters van het genre zijn wier oordeel definitief is. De gezellige communaliteit van weleer heeft plaatsgemaakt voor een wirwar van eindeloze incidenten, onnodig in gang gezet en vaak met onherstelbare gevolgen.

Het platform heeft ook de grootst mogelijke stem gegeven aan de algemene scheldkanonnade: het type persoon dat er een groot genoegen in schept aanstoot te nemen en zelfs iemands broodwinning of reputatie te doen verliezen – de “ik voel me daardoor beledigd” of “ik vind dat niet grappig” brigade. Waar mensen vroeger gewoon hun schouders ophaalden, gaan ze nu naar Twitter, in het vervelende jargon, om te laten zien dat ze niet onder de indruk zijn, of om mensen te vertellen dat ze iets zeggen waar ze het niet mee eens zijn. Het platform heeft een soort opgevoerde woede in de hand gewerkt, waar mensen zich maar moeilijk aan kunnen onttrekken als ze er eenmaal in verstrikt zijn geraakt. Het is verslavend. Het is opwindend.

En dan is er nog het chihuahua-effect: de manier waarop elk klein, kefferig diertje het platform minstens een dag lang kan afleiden. Een chihuahua in spe kan dit heel gemakkelijk onder de knie krijgen. Je zegt gewoon iets doms en in plaats van dat de volwassenen het kleine kefferige hondje gewoon negeren, reageren ze er allemaal op. Er kan een hele dag voorbijgaan waarin een paar relatief goede geesten en een heleboel meer middelmatige geesten bijna niets anders hebben gedaan dan zich in de nesten te werken over hoe vervelend het keffende hondje is.

Mensen delen hun leven: ellende, verdriet en woede blijken aanstekelijk te zijn. Het is natuurlijk allemaal een kolossale tijdverspilling, maar het is zeker niet het slechtste aspect van de almachtige site.

Dat werd de afgelopen dagen nog maar eens geïllustreerd door de anonieme racistische scheldpartijen op zwarte voetballers uit Engeland. Twitter fungeerde als een megafoon voor de meest hysterische van deze dwepers, en onderstreepte het totale onvermogen van het platform om zinnig en redelijk te oordelen over de werkelijke toestand van de wereld waarin we leven.

Het deed het voorkomen alsof deze racisten enorm in aantal zijn. Alsof ze machtig zijn en de volle kracht van elke tak van de staat nodig hebben om zich tegen hen te verenigen en hen de kop in te drukken. Het doet er niet toe dat veel van deze tweets van buiten het Verenigd Koninkrijk kwamen, en dat ze in aantal volkomen in het niet vielen bij de ondersteunende berichten.

De New York Times, waarvan de correspondent heel veel tijd lijkt te besteden aan nieuwsgaring op Twitter, ging zelfs zo ver om deze te omschrijven als “racistische aanvallen”, waarbij hij geen kans onbenut liet om Groot-Brittannië een veeg uit de pan te geven. Maar we leven in een land dat volgens alle maatstaven een van de minst racistische landen ter wereld is, met statistieken die allemaal een duizelingwekkende daling laten zien van het aantal mensen met een vooringenomen houding. Groot-Brittannië is een van de landen die zich het minst druk maken over, of zelfs het gunstigst staan tegenover zaken als interraciale huwelijken of het naast iemand van een ander ras wonen.

We hebben een van de meest diverse kabinetten ter wereld en ons publieke plein, van televisie en film tot ons nationale voetbalteam, is zichtbaar en oncontroversieel multi-etnisch. En toch zou je daar bij het lezen van Twitter geen idee van hebben. Geen wonder dat jongeren in Groot-Brittannië, net als in de VS, denken dat ze in zo’n racistische samenleving leven, die niet meer te verlossen is. Hier op dit platform kunnen een paar schrille stemmen zo worden uitvergroot dat mensen dat geluid verwarren met het land als geheel. En zo is Twitter, 15 jaar na de lancering ervan, niet alleen een megafoon geworden, maar ook een vervormend platform, en de vervorming blijft een toxische impact hebben op het echte leven.

Douglas Murray, schrijver en journalist.